اصطلاح نامه های علوم اسلامی

× آثار مکتوب :

الف) منتشر شده :

1- اصطلاح نامه فلسفه اسلامی
اصطلاح نامه فلسفه اسلامی در بردارنده اصطلاحات کنترل شده زبان نمایه ای فلسفه اسلامی می باشد.
فلسفه اسلامی علمی نظری است که از احوال موجود، قبل از این که آن موجود ریاضی یا طبیعی گردد بحث می کند.
اصطلاحات این حوزه دارای 7 رده اصلی می باشند:
به لحاظ اجزاء
1)    امور عامی
2)    الهیات بالمعنی الاخص
3)    علم نفس
4)    شناخت شناسی
به لحاظ مکاتب و مشارب فلسفی
5)    فلسفه مشاء
6)    حکمت اشراق
7)    حکمت متعالیه

تعداد واژگان:
1)    تعداد کل واژگان 8000
2)    تعداد واژه های راس 7
3)    تعداد منابع و مدارک بررسی شده  122 مدرک

اين تحقيق توسط گروه پژوهشى‏ فلسفه اسلامى‏ در سال1373 با هم‏كارى اساتيد مشاور شروع شد و درسال1376 به پايان رسيد، كه دردوجلد با1289 صفحه و23000 اصطلاح به چاپ رسيده است. مجموعه فوق، با مراجعه به بيش از122منبع‏ فلسفى‏ استخراج و به صورت الفبايى تنظيم و چاپ شده است.

2- اصطلاح نامه علوم قرآنی
اصطلاح نامه علوم قرآنی در بردارنده اصطلاحات کنترل شده زبان نمایه ای علوم قرآنی می باشد.
اصطلاح نامه علوم قرآنی ماهیتا موضوعی بوده و ناظر به حوزه معرفتی علوم قرآنی و مفاهیم وابسته به آن است.
« علوم قرآنی، علومی هستند که درباره حالت و عوارض ذاتی و اختصاصی قرآن کریم بحث کرده و موضوع در تمامی آنها قرآن است»
اصطلاحات این حوزه دارای 11 رده اصلی می باشند:
1)    شناخت تاریخ قرآن
2)    شناخت تفسیر قرآن
3)    شناخت قرائات و قراء
4)    شناخت ترجمه و مترجمان قرآن
5)    شناخت اعجاز قرآن
6)    شناخت اسلوب ادبی قرآن
7)    شناخت اوصاف و فضایل قرآن
8)    شناخت تقسیمات قرآن
9)    شناخت کلمات و حروف قرآن
10)    شناخت قراءت  و تجوید قرآن
11)    شناخت دلالت الفاظ قرآن

تعداد واژگان:
1)    تعداد کل واژگان 4151
2)    تعداد واژه های مرجح 1331
3)    تعداد واژه های اعم  2463
4)    تعداد واژه های راس 11
5)    تعداد واژه های وابسته 1111
6)    تعداد منابع و مدارک بررسی شده  300 مدرک
اين پژوهش به همت گروه پژوهشى‏ علوم قرآنى‏ در سال1373 و با هم‏كارى اساتيد مشاور آغاز گرديد و در سال‏1376به پايان رسيد، كه دريك‏ جلد با468 صفحه و4151اصطلاح به چاپ رسيده است. مجموعه فوق، با مراجعه به بيش از300منبع‏ علوم‏ قرآنى‏ استخراج وبه‏ سه‏ بخش الفبايى، نظام يافته و ترسيمى تنظيم شده است.

3 - اصطلاح نامه اصول فقه
اصطلاح نامه اصول فقه عبارت است از مجموعه اصطلاحات استاندارد شده در حوزه علم اصول فقه، که فهرستی منظم از واژه های کلیدی و کاربردی آن حوزه، همراه با روابط معنایی بین آن ها ارائه می دهد.
اصطلاحات این حوزه دارای 6 رده اصلی می باشند:
1)    اجتهاد و تقلید
2)    اصول عملی
3)    تعارض و تعادل و تراجیح
4)    ادله
5)    مباحث الفاظ
6)    ملازمات عقلی

تعداد واژگان:
1)    تعداد کل واژگان 5394
2)    تعداد واژه های غیرمرجح 2328
3)    تعداد واژه های اخص 2390
4)    تعداد واژه های راس 6
5)    تعداد واژه های وابسته 2310
6)    تعداد منابع و مدارک بررسی شده  156 مدرک
اين‏ تحقيق‏ توسط گروه‏ پژوهشى‏ اصول‏ فقه‏ در سال‏1374 با هم‏كارى اساتيد مشاور آغاز گرديد و درسال‏1378 به پايان رسيد، كه دريك‏ جلد با403صفحه و5394اصطلاح به چاپ رسيده است. مجموعه فوق، با مراجعه به بيش‏ از 180منبع‏ اصولى‏ استخراج و به‏ سه‏ بخش الفبايى،نظام يافته و ترسيمى تنظيم شده است.

4 - اصطلاح نامه منطق
اصطلاح نامه منطق عبارت است از مجموعه اصطلاحات استاندارد شده در حوزه علم منطق، که فهرستی منظم از واژه های کلیدی و کاربردی آن حوزه، همراه با روابط معنایی بین آن ها ارائه می دهد.
اصطلاحات این حوزه دارای 6 رده اصلی می باشند:
1)    الفاظ
2)    دلالت
3)    مفهوم
4)    معرف
5)    قضایا
6)    حجت

تعداد واژگان:
1)    تعداد کل واژگان 6327
2)    تعداد واژه های مرجح 3730
3)    تعداد واژه های غیرمرجح 2597
4)    تعداد واژه های اعم 956
5)    تعداد واژه های اخص 4949
6)    تعداد واژه های راس 6
7)    تعداد واژه های وابسته 1613
8)    تعداد منابع و مدارک بررسی شده  43 مدرک
اين تحقيق توسط گروه پژوهشى‏ منطق‏ در سال1377 با هم‏كارى اساتيد مشاور شروع و در سال‏1381 به پايان رسيد، و دريك‏ جلد با440 صفحه و 6327 اصطلاح به چاپ رسيده است. مجموعه فوق با مراجعه به بيش از43منبع‏ منطقى‏ استخراج و به‏ سه‏ بخش الفبايى،نظام يافته و ترسيمى تنظيم شده است.

5 - اصطلاح نامه کلام اسلامی
اصطلاح نامه کلام اسلامی عبارت است از مجموعه اصطلاحات استاندارد شده در حوزه علم کلام اسلامی، که فهرستی منظم از واژه های کلیدی و کاربردی آن حوزه، همراه با روابط معنایی بین آن ها ارائه می دهد.
اصطلاحات این حوزه دارای 18 رده اصلی می باشند:
1)    احکام کلامی
2)    افعال
3)    ادیان
4)    انسان شناسی
5)    جهان شناسی
6)    خداشناسی
7)    راه نما شناسی
8)    شریعت
9)    ذات
10)    فرجام شناسی
11)    صفات
12)    عقاید
13)    فرق کلامی
14)    قواعد کلامی
15)    کلام عقلی
16)    کلام نقلی
17)    مذاهب کلامی
18)    مسایل کلامی

تعداد واژگان:
1)    تعداد کل واژگان 14814
2)    تعداد واژه های غیرمرجح 6322
3)    تعداد واژه های اخص 9635
4)    تعداد واژه های راس 18
5)    تعداد واژه های وابسته 3910
6)    تعداد منابع و مدارک بررسی شده  181 مدرک

اين پژوهش به همت گروه پژوهشى‏ كلام اسلامى‏ در سال1375 و با هم‏كارى اساتيد مشاور آغاز گرديد و در سال‏1382به پايان رسيد، كه دردو جلد با1116 صفحه  و 14814 اصطلاح به چاپ رسيده است. مجموعه فوق، با مراجعه به بيش از181منبع‏ كلام اسلامى‏ استخراج و به‏ سه‏ بخش الفبايى، نظام يافته و ترسيمى شكل گرفته است.

6 - اصطلاح نامه اخلاق اسلامی
اصطلاح نامه اخلاق اسلامی عبارت است از مجموعه اصطلاحات استاندارد شده در حوزه علم اخلاق اسلامی، که فهرستی منظم از واژه های کلیدی و کاربردی آن حوزه، همراه با روابط معنایی بین آن ها ارائه می دهد.
اصطلاحات این حوزه دارای 3 رده اصلی می باشند:
1)    فضایل اخلاقی
2)    رذایل اخلاقی
3)    آداب و حقوق

تعداد واژگان:
1)    تعداد کل واژگان 4728
2)    تعداد واژه های مرجح 2333
3)    تعداد واژه های غیرمرجح 2395
4)    تعداد واژه های اعم 238
5)    تعداد واژه های اخص 1356
6)    تعداد واژه های راس 3
7)    تعداد واژه های وابسته 1691
8)    تعداد منابع و مدارک بررسی شده  274 مدرک

تدوين اصطلاح‏نامه اخلاق اسلامى‏ در سال1376 با هم‏كارى اساتيد مشاور آغاز گرديد و تحقيق آن درسال1382 به پايان رسيد. اين مجموعه حاوى‏4728اصطلاح است كه با مراجعه به‏175منبع اخلاقى در سه بخش الفبايى، نظام يافته و ترسيمى تنظيم گرديده و چاپ و نشر گردید.

7- اصطلاح نامه علوم حدیث :

تدوين اصطلاح‏نامه علوم حديث در دو بخش اصطلاحات و اعلام رجالى در اواخر سال1376 با هم‏كارى استادان مشاور شروع شده و تحقيق آن در بخش اصطلاحات درسال‏1382به پايان رسيد. اين مجموعه حاوى8100 اصطلاح و افزون بر22000اعلام رجالى با روابط خاص خود است كه بيش از30100 واژه را در بر گرفته و با مراجعه به120 كتاب علوم حديثى استخراج گرديده و بخش اصطلاحات آن چاپ و نشر گردید.

8- اصطلاح نامه معارف رضوی :

تدوین اصطلاح نامه معارف مهدوی از سال 1390 آغاز و در سال 1393 به پایان رسید. این مجموعه حاوی 2000 اصطلاح در حوزه معارف مربوط به وجود مقدس امام زمان(عج) است که در سال 1393 در قالب ویکی معارف مهدوی توسط ریاست دفتر تبلیغات اسلامی رونمایی گردید.

9- اصطلاح نامه اصلاح الگوی مصرف :

"اصطلاح‌نامه اصلاح الگوی مصرف" مشتمل است بر واژگان کلیدی مربوط به موضوع یاد شده که از بررسی بیش از 15 عنوان کتاب و بیش از 400 مقاله بدست آمده است.

در این مجموعه 1192 عنوان و اصطلاح، گردآوری، سازماندهی و بر اساس روابط مفهومی نظام‌یافته ارائه شده است تا به عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی در مدیریت اطلاعات در بحث الگوی مصرف به محققان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کمک کند.

یادآوری می‌شود، چاپ اول کتاب "اصطلاح‌نامه اصلاح الگوی مصرف" در 680 صفحه با شمارگان 1400 نسخه از سوی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی تهیه و توسط اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سال 1389 منتشر شده است.

ب) در دست انتشار :

10- اصطلاح نامه فقه :

تدوين اصطلاح نامه فقه به جهت گستردگى و تنوع موضوعات فقهى و وسعت منابع از شيعه و سني, و نيز حساسيّت ويژه‌اى كه درباره اين علم وجود دارد, متوقف بر تدوين اصطلاح نامه­هاى سايرعلوم اسلامى گرديد تا از تجارب آن‌ها استفاده شده و راه تدوين اصطلاح نامه فقه آسان‌تر گردد. لذا طرح تدوين آن در سال 1376 و پس از تدوين اصطلاح نامه‌هاى ديگر علوم اسلامى مطرح و تصويب شد و تدوين آن از سال 1378 با هم كارى اساتيد مشاور شروع و با بررسى بيش از 600 عنوان كتاب فقهى اعم از شيعه و سني, تحقيق آن به انجام رسيده و تكليف 50 باب فقهى با بيش از 50000 اصطلاح به همراه روابط آن (رابطه ترادف, اعم و اخص, وابسته, تعيين مشتركات لفظي, ذكر يادداشت دامنه و لحاظ تقسيم) معين شده است, و هم اكنون در دست انتشار است.

11- اصطلاح نامه علوم قرآنی - ویراست 2 :

12- اصطلاح نامه کلام جدید :

تدوين اصطلاح‏نامه مسائل جدید کلامی از سال1386 با هم‏كارى استادان مشاور شروع شده و تحقيق آن در درسال‏1393به پايان رسيد. اين مجموعه حاوى6000 اصطلاح   از 40 كتاب  کلام جدیداست که همه مراحل آن به اتمام رسیده و آماده چاپ و نشر است.

ج) در دست تحقیق :

13- اصطلاح نامه حقوق :

14- اصطلاح نامه ادیان :

15- اصطلاح نامه اخلاق - ویراست 2 :

16- اصطلاح نامه کلام  - ویراست 2 :

× آثار نشر الکترونیکی :

1- نرم افزار اصطلاح نامه علوم اسلامى ، انتشار - 79 ، با عنوان بلاغ (2) ، ويرايش (1)

2- نرم افزار اصطلاح نامه علوم اسلامى ، انتشار - 81 ، ويرايش (2)

3- نرم افزار اصطلاح نامه علوم اسلامى ، انتشار - 84 ، ويرايش (3)

4- نرم‏ افزار مطهر( مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى) ويرايش اول در سال 78 و تاكنون ويرايشهاى مختلفى داشته است ؛ (1)

5- نرم‏ افزار آثار مقام معظم رهبرى (دام ظله)؛

6- نرم‏ افزار خطيب (مجموعه آثار حجة الاسلام و المسلمين فلسفى)؛

7- نرم‏ افزار آثار آية الله حسن زاده آملى؛

8- نرم‏ افزار نمايه مطبوعات و مجلات .

(1) فعاليت هاى علمى و پژوهشى نرم‏ افزار مطهر ، مقام معظم رهبرى ، خطيب ، نرم افزار آيت الله حسن زاده و نمايه مطبوعات و مجلات توسط اين مجموعه انجام شده است.